Güneş’te Art Arda 3 Büyük Patlama! Bilim İnsanlarından Dünya İçin Uyarı
Jeomanyetik fırtına ve iletişim kesintisi riski: Uzmanlar dikkat çekti
Son günlerde Güneş’te olağanüstü düzeyde aktivite gözlemlendi. Bilim insanlarının “yüksek riskli dönem” olarak tanımladığı bu süreçte, art arda üç güçlü Güneş patlaması meydana geldi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) ve NASA’dan yapılan açıklamalarda, bu patlamalardan fırlayan koronal kütle atımlarının (CME) Dünya’ya doğru ilerlediği bildirildi.
Uzmanlara göre, bu parçacıkların gezegenimizin manyetik alanına çarpmasıyla jeomanyetik fırtınalar, radyo kesintileri ve uydu sistemlerinde bozulmalar yaşanabilir.
AR4274 Bölgesinde Üç Güçlü Patlama
Güneş üzerindeki AR4274 adlı aktif bölgede 7, 9 ve 10 Kasım tarihlerinde üç büyük patlama kaydedildi.
İlk olarak 9 Kasım’da meydana gelen X1.7 düzeyindeki patlama, TSİ 09.30’da zirveye ulaştı ve “R3 düzeyi” olarak sınıflandırılan güçlü radyo kesintilerine yol açtı.
Bu patlamanın ardından oluşan koronal kütle atımının, 11-12 Kasım tarihlerinde Dünya’ya ulaşarak manyetik alanı etkilemesi bekleniyor.
7 Kasım’daki önceki bir CME’nin ise 10 Kasım civarında gezegenimizi “hafifçe sıyırabileceği” tahmin ediliyor.
Son olarak 10 Kasım sabahı TSİ 11.20’de yaşanan X1.2 düzeyindeki üçüncü patlama, yeni bir CME’nin daha Dünya yönüne doğru fırlatılmasına neden oldu.
NOAA’dan Jeomanyetik Fırtına Uyarısı
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) tarafından yapılan açıklamaya göre, 10 Kasım için G1, 11-12 Kasım için ise G2 düzeyinde jeomanyetik fırtına uyarısı geçerli.
Bu seviyedeki fırtınalar, özellikle uydu haberleşmesi, navigasyon sistemleri ve radyo yayınları üzerinde kısa süreli kesintilere neden olabiliyor.
Ayrıca bu tür manyetik dalgalanmalar sonucunda kuzey ışıkları normalden daha güney enlemlerde görülebiliyor.
Uzmanlar, “Fırtınalar çok güçlü olmasa da Güneş aktivitesinin artması, önümüzdeki günlerde daha büyük patlamaların habercisi olabilir,” uyarısında bulundu.
CME’ler Dünya’ya Doğru İlerliyor
NASA’nın gözlemlerine göre şu anda Dünya’ya doğru ilerleyen en az iki aktif CME bulunuyor.
Bunlardan biri 7 Kasım’daki olaydan, diğeri 9 Kasım’daki X1.7 düzeyindeki patlamadan kaynaklanıyor.
10 Kasım’da yaşanan üçüncü ve muhtemelen daha güçlü CME’nin de aynı yöne yönelmiş olabileceği değerlendiriliyor.
NASA’nın SOHO ve STEREO uydularından gelen veriler analiz ediliyor. İlk bulgular, üçüncü CME’nin 12 Kasım civarında Dünya’nın manyetik alanına ulaşabileceğini gösteriyor.
Eğer bu tahmin doğrulanırsa, hafta sonuna doğru orta şiddette bir manyetik fırtına yaşanması olası.
Radyo Kesintileri ve Teknolojik Etkiler
Güneş’ten yayılan yüksek enerjili parçacıklar, özellikle radyo dalgalarıyla çalışan sistemleri doğrudan etkiliyor.
9 Kasım’daki X1.7 patlaması sırasında yaşanan R3 seviyesindeki olay, kısa dalga radyo iletişiminde geçici kopmalara neden oldu.
Uzmanlara göre, önümüzdeki birkaç gün içinde uydu bağlantılarında, hava trafiği iletişiminde ve GPS sistemlerinde kısa süreli kesintiler yaşanabilir.
Ancak bilim insanları, bu olayların “felaket senaryosu” düzeyinde olmadığını belirterek, yalnızca teknolojik sistemlerin geçici olarak etkilenebileceğini ifade ediyor.
X Sınıfı Patlama Nedir?
X sınıfı patlamalar, Güneş’in üretebildiği en güçlü enerji boşalmaları olarak tanımlanıyor.
Bu tür patlamalar, Güneş yüzeyindeki manyetik alanların aniden kırılmasıyla oluşuyor ve uzaya büyük miktarda radyasyon ile plazma fırlatıyor.
Enerji yoğunluğu bakımından X sınıfı patlamalar, Dünya’daki iletişim sistemlerini, elektrik şebekelerini ve uzay araçlarını etkileyebilecek kadar güçlü olabiliyor.
NASA ve NOAA, önümüzdeki dönemde Güneş’teki bu yüksek enerjili aktivitelerin artarak sürebileceği uyarısında bulunuyor.
Kuzey Işıkları Güneyde Görülebilir
Jeomanyetik fırtınalar yalnızca risk değil, aynı zamanda doğa harikası görüntüler de oluşturabiliyor.
Fırtınaların etkisiyle ortaya çıkan aurora (kuzey ışıkları), normalde kutup bölgelerinde görülürken, bu tür olaylar sırasında daha güney enlemlerde de izlenebiliyor.
Uzmanlar, 11-12 Kasım geceleri Avrupa’nın bazı bölgelerinde ve Rusya’nın güneyinde aurora gözlemlerinin mümkün olabileceğini söylüyor.
Bilim İnsanları: “Güneş Aktivitesi Dönemsel Zirvede”
Güneş, yaklaşık 11 yıllık bir aktivite döngüsüne sahip. Şu anda bu döngünün maksimum noktasına yaklaşılmış durumda.
Bu da önümüzdeki aylarda daha sık ve güçlü Güneş patlamaları görülebileceği anlamına geliyor.
Uzmanlar, özellikle 2025 yılı boyunca Güneş’in manyetik enerjisinde artış yaşanacağını ve dünyayı etkileyebilecek jeomanyetik fırtınaların daha sık görülebileceğini öngörüyor.
Sonuç: Gözler Güneş’te, Uyarılar Takipte
Güneş’teki üç büyük patlamanın ardından Dünya’ya doğru ilerleyen kütleler, 11-12 Kasım tarihleri arasında gezegenimizin manyetik alanına ulaşabilir.
Bilim insanları, jeomanyetik fırtına etkisinin orta seviyede olacağını, ancak uydu ve iletişim sistemlerinde geçici kesintiler yaşanabileceğini belirtiyor.
Tüm gözler şimdi NASA ve NOAA’dan gelecek yeni verilere çevrilmiş durumda.
